Przejdź do treści

Co to są osady ściekowe?

W trakcie procesu oczyszczania ścieków powstaje kilka rodzajów odpadów technologicznych, tj. osady ściekowe, skratki (tj. zanieczyszczenia stałe usunięte ze ścieków w procesie cedzenia), zawartość piaskowników tzw. piasek oraz tłuszcze i oleje.

Osady ściekowe to odpady bezpieczne, które mogą być zagospodarowane m.in. poprzez spalanie. Osady ściekowe powstające jako produkt uboczny procesu oczyszczania ścieków, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu z dnia 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.2020.10 z dnia 2020.01.03), posiadają kod odpadu 19 08 05 (ustabilizowane komunalne osady ściekowe). Odpad ten jest odpadem bezpiecznym dla środowiska, może być stosowany w rolnictwie, do rekultywacji gruntów, do produkcji kompostu, do produkcji nawozów oraz w celach energetycznych.

Co dzieje się z osadami ściekowymi w Polsce?

Postępowanie z osadami:
stosowane w rolnictwie

21.5%
stosowane do upraw roślin
przeznaczonych do produkcji kompostu

2.6%
stosowane do rekultywacji terenów,
w tym gruntów na cele rolne

5.3%
przekształcone termicznie

12.2%
przekształcone na inne cele

47.9%
składowane

1.6%
magazynowane czasowo

8.7%
źródło danych: stat.gov.pl,

Ochrona Środowiska 2020
Każda oczyszczalnia musi zagospodarować powstające w procesie oczyszczania osady. Można to uczynić poprzez termiczne unieszkodliwienie, produkcję kompostu w kompostowni, bądź zlecenie realizacji zadań firmie zewnętrznej świadczącej usługi transportu i zagospodarowania zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Warszawskie MPWiK korzysta z obecnie najbezpieczniejszej i najbardziej ekologicznej formy zagospodarowania osadów, tj. termicznego unieszkodliwiania w spalarni MPWiK zlokalizowanej na terenie Zakładu „Czajka” na warszawskiej Białołęce. Jest to jeden z jedenastu obiektów tego typu w Polsce, na 3278 oczyszczalni ścieków komunalnych ogółem (źródło: raport Ochrony środowiska 2020 w Polsce).

MPWiK zawiera także umowy na odbiór osadów ściekowych przez wyspecjalizowane i uprawnione podmioty w czasie, gdy spalanie osadów nie byłoby możliwe z powodu przerwy w działaniu obiektu. Usługa ta jest realizowana przez wyspecjalizowane firmy wybrane w drodze przetargu prowadzonego na podstawie przepisów Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tj. Dz.U. 2015 poz. 2164 z późn. zm.). Wykaz wymaganych przez MPWiK dokumentów (wypis wymaganych dokumentów i wymogów).


a) aktualny wpis do rejestru, o którym mowa w art. 49 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U.2020.797 z dnia 2020.05.04) zwaną dalej „ustawą o odpadach” w zakresie transportu odpadów o kodzie 19 08 05,


b) aktualną decyzję zezwalającą na przetwarzanie poprzez odzysk odpadów o kodzie 19 08 05 wydaną na podstawie ustawy o odpadach, ważną przez cały okres obowiązywania umowy.


Wymogiem MPWiK jest to, aby wszystkie samochody Wykonawcy były wyposażone w system rejestracji trasy samochodów transportujących odpady, z którego wydruki są przekazywane do MPWiK.


Czy wiesz, że…?


  • w Polsce jest ponad 3250 
oczyszczalni ścieków komunalnych

  • tylko 11 z nich posiada spalarnie
 do termicznego unieszkodliwiania 
ścieków

Jakie firmy mogą świadczyć usługę zagospodarowania odpadów?

Taką usługę mogą świadczyć wyspecjalizowane firmy posiadające stosowne zezwolenia wybrane w drodze przetargu, prowadzonego zgodnie z prawem. Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz.U.2020.797 t.j. z dnia 2020.05.04)

MPWiK zastrzega w umowach zawieranych z firmami świadczącymi takie usługi, że osady ściekowe powstałe w oczyszczalniach ścieków przedsiębiorstwa nie mogą być wykorzystywanie poprzez stosowanie osadów określone w art. 96 ust 1 pkt. 1-5 ustawy o odpadach, w tym do celów rolniczych. Osady ściekowe mogą być natomiast przetwarzane poprzez odzysk lub unieszkodliwienie z wyłączeniem składowania, czyli między innymi do: rekultywacji terenów, kompostowania, produkcji pelletu, zagospodarowania wyrobisk, produkcji nawozów mineralno-organicznych.

To, czy podmioty te prowadzą swoją działalność zgodnie z wydanymi decyzjami oraz, czy ich instalacje do zagospodarowania osadów funkcjonują prawidłowo, powinny kontrolować: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska oraz organy wydające decyzje na prowadzenie takiej działalności (m.in. starostwa, urzędy marszałkowskie).

Czy MPWiK bada osady ściekowe?

MPWiK jako przedsiębiorstwo odpowiedzialne społecznie oraz dbające o środowisko, mimo braku obowiązku, bada osady ściekowe. Odwodnione osady ściekowe powstające po procesie fermentacji badane są z częstotliwością raz na dwa miesiące przez Zakład Laboratoriów MPWiK (numer akredytacji laboratorium – AB 811).

Próbki złożone pobierają pracownicy Oddziału Eksploatacji Zakładu „Czajka” bezpośrednio z urządzeń do odwadniania osadu.

Cykliczna analiza obejmuje restrykcyjne wskaźniki wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. 2015 poz. 257) determinujące możliwość stosowania osadów na gruntach, a mianowicie:

  • wartość pH,
  • zawartość suchej masy oraz substancji organicznej,
  • zawartość azotu Kjeldahla, azotu amonowego i fosforu ogólnego,
  • zawartość wapnia i magnezu,
  • zawartość metali ciężkich: ołowiu, kadmu, rtęci, niklu, cynku, miedzi i chromu,
  • liczbę żywych jaj pasożytów jelitowych Ascaris sp., Trichuris sp., Toxocara sp.

oraz dodatkowo (nieujęte w ww. Rozporządzeniu):

  • zawartość żelaza.

W związku z eksploatacją spalarni osady poddawane są dodatkowo comiesięcznym badaniom wykonywanym w próbce jednorazowej, pobranej przez pracowników Zakładu Laboratoriów MPWiK. Zakres analiz, oprócz wyżej wymienionych parametrów fizykochemicznych, obejmuje dodatkowo:

  • zawartość siarki,
  • zawartość sodu i potasu,
  • zawartość popiołu, węgla i wodoru.

Na podstawie wykonanych przez laboratorium zewnętrzne analiz uzyskiwana jest również wartość opałowa osadu oraz ciepło spalania.

Dodatkowo Zakład Laboratoriów MPWiK dwa razy w tygodniu bada osady ściekowe na zawartość suchej masy i substancji organicznych, a pracownicy spalarni wykonują badanie suchej masy osadów ściekowych kilka razy w ciągu zmiany.